Opgelucht
De uitslag van de DNA test is bekend. Bij mijn broer Sjaak zijn geen afwijkingen gevonden. Dat betekent dat hij niet de erfelijke vorm van Fronto Temporale Dementie heeft. Voor mij en zijn kinderen is dat een opluchting. Ons DNA hoeft nu ook niet meer onderzocht te worden. Sjaak heeft hier natuurlijk niets aan. Hij gaat steeds verder achteruit.
In de regen langs de dijk
Als ik weer bij Ineke en Sjaak in Almere op bezoek ben, ligt Sjaak nog in bed. Ineke schenkt koffie in en vertelt: “Vanmorgen om half zeven werd ik gebeld door buurvrouw Thea van vijf hoog. Die zag, toen ze de krant ging halen, Sjaak in zijn onderbroek buiten lopen, het donker in. Ik ben zo snel als ik kon naar beneden gegaan om hem te zoeken. Ik dacht dat hij heel in de verte over de dijk liep, maar kon hem niet inhalen. Toen heb ik de auto gepakt en ben naar het einde van de dijk gereden. Daar kon ik hem opvangen. Hij was totaal verkleumd en doornat van de regen. Hij zei dat hij op weg was naar La Place in Lelystad.”
Ineke heeft een nieuw slot besteld.
Niet zoals moeder
In een gesprek met Ineke laat Sjaak duidelijk merken dat hij nooit naar een verpleeghuis wil. Zijn grote angst is dat het met hem net zo zal gaan als met onze moeder die jarenlang in verpleeghuizen heeft moeten leven. Hij wil thuis overlijden. Hij wil euthanasie. Hun huisarts en vriend Floris wil meewerken. Hij heeft een onafhankelijke specialist uit het ziekenhuis Gooi-Noord gevraagd als tweede beoordelaar. Sjaak tekent de euthanasieverklaring. Hij zegt ook dat hij zelf het drankje wil innemen.
De laatste keer Sjaak
Langdurige regen. Mijn broer Frank haalt me op. Hij is 15 jaar ouder dan ik. Sjaak is 64, Frank is 70 en nog kerngezond. Het leven is een loterij.
Om half elf zijn we in Almere. Ineke vertelt van ‘het laatste avondmaal’. Afgelopen zaterdag hebben ze bij de Chinees voor de laatste keer met de hele familie gegeten en met de kinderen foto’s gekeken. De kleinkinderen zaten aan een aparte ronde tafel. Dikke pret, daaronder hadden ze een tent gemaakt.
We gaan met z’n drieën naar Burgers Zoo. We bekijken ‘de Bush en ‘de Desert’, de stallen van de olifanten en de giraffen, daarna de oceaan met prachtige kleurige vissen en haaien. Het regent nog steeds. We smullen van een drankje in het restaurant, een cadet, een lekkere krentenbol. “Die aap lijkt op jou!” We lachen voor de laatste keer samen. Af en toe zegt Sjaak. “Ik wil naar Ineke”.
Ik heb er vrede mee
Een maand later. Ineke belt me vroeg in de ochtend. “Sjaak is gisteravond om zeventien over zeven overleden. Het gesprek met de scanarts duurde een uur. Om half drie heeft hij zelf het drankje ingenomen. Normaal duurt het dan anderhalf tot twee uur. Sjaak was nog sterk, hij had wel honderd kunnen worden.” Als het gesprek is beëindigd, moet ik hard huilen. Aafke troost me. Ik vind het erg, maar toch heb ik er vrede mee.
___
Dit was de laatste bijdrage van Rik Tims. Wij bedanken hem dat hij zijn persoonlijke verhaal heeft willen delen met ons.
Foto credits: Burgers Zoo
